6) Πρόληψη φαινομένων Βίας και Σχολικού εκφοβισμού
1) Οι συμπεριφορές που εκδηλώνονται στο πλαίσιο του εκφοβισμού και ειδικότερα στο νηπιαγωγείο εμφανίζουν πολλές μορφές. Μπορεί να είναι σωματικές όπως το χτύπημα, το σπρώξιμο, οι κλοτσιές, μπορεί να είναι λεκτικές, όπως προκλήσεις, πειράγματα, απειλές, διάδοση κακής φήμης (δυσφήμηση ή συκοφαντία), ή μπορεί να είναι μη λεκτικές όπως οι γκριμάτσες, οι χειρονομίες και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Επίσης, οι επιθετικές ενέργειες στις σχέσεις μεταξύ των νηπίων εκδηλώνονται με πιο απλές και πιο άμεσες μορφές, για παράδειγμα μπορεί να πει ένα παιδί προσχολικής ηλικίας στο άλλο «δεν θα σε έχω φίλο αν δεν μου δώσεις αυτό το μολύβι». Τα μικρότερα παιδιά μάλιστα εκφράζονται περισσότερο με το σώμα τους, ενώ τα μεγαλύτερα χρησιμοποιούν περισσότερο τον λόγο και σταδιακά πιο συγκαλυμμένες μορφές επιθετικότητας, όπως η υπονόμευση και η απομόνωση.
Με δράσεις παρέμβασης που ξεκινούν από νωρίς, μπορεί να γίνει το πρώτο σημαντικό βήμα, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου βίας και σχολικού εκφοβισμού.
✓ Η εκπαιδευτική και σχολική κοινότητα ΟΦΕΙΛΕΙ να ευαισθητοποιείται για τη σχολική βία και τις βραχυπρόθεσμες, αλλά και μακροχρόνιες συνέπειες που μπορεί να έχει για όλο το μαθητικό πληθυσμό, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον ασφαλές για όλα τα παιδιά με ή χωρίς εκπαιδευτικές ανάγκες.
✓ Κατά τις δράσεις σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης στις οποίες μπορεί να προβεί το Νηπιαγωγείο
Οι Νηπιαγωγοί οφείλουν :
➢ Να υλοποιούν εκπαιδευτικές δράσεις που αναπτύσσουν την κοινωνικοσυναισθηματική νοημοσύνη των μαθητών και το ομαδικό πνεύμα.
➢ Να καλλιεργούν σχέσεις εμπιστοσύνης με τους μαθητές και τους γονείς των μαθητών.
➢ Να χειρίζονται κρίσεις στο Νηπιαγωγείο με δημοκρατικό τρόπο.
➢ Να καταγράφουν το περιστατικό στο ημερολόγιο σχολικής ζωής του Νηπιαγωγείου με πληροφορίες για το που και πότε συνέβη , για το ποιοι συμμετείχαν , ποιοι παρατηρούσαν , τι μορφή εκφοβισμού ασκήθηκε και περιγράφοντας το τι ακριβώς έγινε.
➢ Να εξακριβώνουν ποιοι παιδί είναι αυτό που εκφοβίζεται ή αυτό που εκφοβίζει καθώς και αν υπάρχει ομάδα παιδιών η οποία ενθαρρύνει ή υποστηρίζει το παιδί που εκφοβίζει.
➢ Να μιλάνε στο παιδί που εκφοβίζεται και να ακούνε με προσοχή και σοβαρότητα αυτά που έχει να τους πει διαβεβαιώνοντας το παιδί ότι θα ανταποκριθούν άμεσα για να το προστατεύσουν και ότι είναι διαθέσιμοι να παρέχουν κάθε δυνατή βοήθεια , ζητώντας να τους κρατά ενήμερους σχετικά με οποιαδήποτε εξέλιξη.
➢ Να Υποστηρίζουν το παιδί που εκφοβίζεται σε συνεργασία με την Προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου και τον Σύλλογο Διδασκόντων.
➢ Να προσδιορίζουν αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά παραβίασης των κανόνων ενάντια στη βία. Στην περίπτωση αυτή , επικοινωνούν με τους γονείς του παιδιού τηλεφωνικά και κανονίζουν μια συνάντηση για συζήτηση μέσα από την οποία οι Νηπιαγωγοί θα εκφράσουν τις ανησυχίες τους και θα δείξουν την αποφασιστικότητά τους να αναλάβουν δράση.
➢ Να συζητούν με το σύνολο των μαθητών για το ποια θα ήταν η κατάλληλη συμπεριφορά σε μια τέτοια περίπτωση (π.χ. να μιλήσουν σε κάποιον ενήλικα για να βοηθήσει) και για το ποιες ευθύνες έχουν όταν παρατηρούν να συμβαίνει περιστατικό εκφοβισμού για το τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει για να αποφευχθεί ο εκφοβισμός για να μπορεί να παραμένει το περιβάλλον του Νηπιαγωγείου ασφαλές τόσο για τους ίδιους όσο και για τους συμμαθητές.
Όλοι οι γονείς των μαθητών οφείλουν:
➢ Να αναπτύσσουν σχέσεις εμπιστοσύνης με το Νηπιαγωγείο.
➢ Να ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του παιδιού τους.
➢ Να δημιουργούν πρότυπα Δημοκρατικής και υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παιδί τους στην επίλυση κρίσεων .
➢ Να μην διαπληκτίζονται με άλλους γονείς , ούτε να προβαίνουν σε πράξεις ή λόγους απειλών , συστάσεων ή επιπλήξεων , προσπαθώντας να λύσουν τα θέματα που πιθανόν , προκύπτουν μεταξύ των παιδιών. Αντίθετα , μπορούν να συζητούν το κάθε θέμα με το Νηπιαγωγείο και να βρίσκονται πρόσφορες λύσεις , προς το κοινό συμφέρον , με καλή διάθεση , κατανόησης και πνεύμα εμπιστοσύνης. Κάθε βίαιη συμπεριφορά , μέσα και έξω από το Νηπιαγωγείο , γονέα προς το παιδί του ή προς άλλο μαθητή είναι απαράδεκτη και το Νηπιαγωγείο είναι υποχρεωμένο , σύμφωνα με το Νόμο , να καταγγέλλει τον παραβάτη στις Αρχές για τα περαιτέρω.
ΟΙ γονείς παιδιού που εκφοβίζεται οφείλουν :
➢ Να συνεργάζονται στενά με το Νηπιαγωγείο για να πληροφορηθούν για την έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του .
➢ Να παρέχουν στο παιδί τους υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνουν.
➢ Να ακούν προσεκτικά τι έχει να τους πει το παιδί τους για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες του.
➢ Να παρακολουθούν την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού τους. Οι γονείς παιδιού που εκφοβίζει οφείλουν :
➢ Να συζητούν με την προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου αλλά και με τους Νηπιαγωγούς για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί τους .
➢ Να συνεργάζονται με το Νηπιαγωγείο , για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού τους σχετικά με τη βία .
➢ Να συνεργάζονται με τους Νηπιαγωγούς του παιδιού τους για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών.
➢ Να παρακολουθούν την εξέλιξη της κατάστασης
➢ Να παρατηρούν αν το παιδί τους εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με ίδιους στο σπίτι. Να μιλήσουν για αυτά με τους Νηπιαγωγούς και να συνεργαστούν μαζί τους για να πάρουν βοήθεια.
Σε κάθε περίπτωση για να είναι ολοκληρωμένο το πρόγραμμα παρέμβασης θα πρέπει εκτός από το σύνολο της σχολικής κοινότητας να συμμετέχουν και ευρύτεροι φορείς. ( ψυχολόγοι , κοινωνικοί λειτουργοί , ΚΕΣΣΥ, κ.α)
2) Το Νηπιαγωγείο είναι υποχρεωμένο να ελέγχει τη σωματική ακεραιότητα των μαθητών του κατά την είσοδό τους σε αυτό. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι έχει ασκηθεί ή ασκείται συστηματικά σωματική βία , καταφεύγει αυτοδίκαια στις Αρμόδιες Δημόσιες Αρχές για την αντιμετώπιση του προβλήματος , προς όφελος της ψυχοσωματικής υγείας των μαθητών.